ÖZ: Eski Türk devletleri ve İslam dini etkisiyle Osmanlı yönetiminin renklere ilişkin algısı, dine ve ırka ait sembollerle zenginleşerek tarihsel akış içinde biçimlenmiştir. Diğer taraftan bir renge sahip nesnenin veya öznenin içinde bulunduğu koşullara ve zamana göre taşıdığı anlam değişim gösterdiğinden devleti yönetenlerin renklere ilişkin algısı da değişim göstermiştir. Tanzimat öncesinde Osmanlı dünyasında giysilerdeki renk ayrımları gayrimüslim cemaatleri birbirinden ayırmaya yarayan bir kimlik niteliğindedir. Kıyafetler renklerle ayrıştığı gibi kıyafetlerin, pabuçların ve başlıkların üreticileri de renklere bağlı olarak iş bölümüne tabi tutulmuşlardır. Birbirlerinin giysilerini giymenin yasak olduğu bir ortamda elbise, pabuç ve başlıkların malzemelerinin renklerine bağlı olan üretimleri dinlere ve mekânlara ayrılarak sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda siyah rengin Tanzimat öncesi, kullanımı ve üretimi Hıristiyanlara özgü iken Tanzimat sonrasında yönetimin kararıyla resmi bir statü kazandırılarak memur ve asker kıyafetlerinin simgesi haline getirilmiştir. Görüldüğü üzere renkler ve kıyafetler toplumun algısını şekillendirebilmektedir. Bu makalede devleti yönetenlerin siyah rengin kullanımına ilişkin kararları ve yorumları arşiv belgeleri ışığında değerlendirilerek ele alınmıştır.
ABSTRACT:The color perception of the Ottomans was formed by the influence of the old Turkic states and Islam. Symbols of this race and religion enriched the perception in the historical process. Since the meaning of the color of an object or subject changes according to time and conditions, the color perception of state administrators has changed accordingly. Before the Tanzimat period, the clothing colors of the Ottoman population are an identity that shows which community they belong to. It is forbidden to wear each other's clothing. The craftsmen of clothes, shoes and headgears are restricted as to which color they will produce and their production locations in this environment. Before the Tanzimat period black color was used and produced by Christians. After the Tanzimat period, it became the symbol of the officers and military clothes with the decision of the administration. As a result, the black color gained an official status. Colours and clothes can shape to society’s imagination. In this article, the decisions and comments of the state administrators about the black color are evaluated in consideration of archive records.
