BAYKAN SEZER ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Author :  

Year-Number: 2022-24
Yayımlanma Tarihi: 2022-12-31 17:47:03.0
Language : Türkçe
Konu : Sosyoloji
Number of pages: 171-179
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Sezer, Cumhuriyet’in erken döneminde akademik camiada tanınmış göz hekimi bir babanın ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak babasının trahomla mücadele için Anadolu’da görev yaptığı esnada Malatya’da dünyaya gelmiş iyi eğitimli bir ailenin çocuğudur. Babasının İstanbul Tıp Fakültesi‘ndeki görevi nedeniyle İstanbul’da ilkokula başlamış ardından ortaokulu ve liseyi Osmanlı’dan beri Türkiye’nin en köklü okullarından Galatasaray’da okumuştur.

Sezer, 20. yüzyılın son çeyreğinde Türk sosyolojisinde batı menşeli sosyolojik ekollere yönelttiği ciddi eleştirileriyle dikkatleri üzerine çekmiş entelektüel bir akademisyendir. Ancak onun eleştirileri ve sosyolojik anlayışının Türkiye'de sosyoloji camiasının her kesiminde etkili olduğunu söylemek zordur. O, akademik hayatın içinde iken Türkiye’de Batı menşeli sosyolojik yaklaşımların kalesi kabul edilen sosyoloji bölümlerinde ne de onun görüşlerine muhalif Marksist çevrelerde söylemlerine ve düşüncelerine yönelik etkili bir eleştiri ne de yorum yapılmamıştır. Bu suretle Sezer’in gündeme getirdiği tartışmalara sessiz kalınarak görmezden gelinmiştir. Onun, Batı sosyolojisine yönelik eleştirel yaklaşımı ile “yerli sosyoloji” söylemleri en ziyada muhafazakâr kökenli genç entelektüeller ile genç sosyolog adayları ve milli sol çevrelerde ilgi uyandırmıştır. Sonraki yıllarda “yerli sosyoloji” söylemi ve Batı sosyolojisi eleştirilerine önceleri sahip çıkan bu çevrelerin bir kısmı, sosyolojinin bilim olarak evrenselliği bağlamı üzerinden bu sefer kendisini spekülatif olmak ve bir yöntem inşa edememek açılarından eleştirmişlerdir.

Biz bu yazımızda Sezer’in akademik öz geçmişinden başlayarak onun sosyoloji anlayışının ana hatlarını ve çerçevesini genel bir bakışla değerlendirmeyi hedefledik.

Keywords

Abstract

 Sezer is the son of an ophthalmologist father, well-known in the academic community and a teacher mother. He was born in Malatya as the child of a well-educated family. He started primary school in Istanbul due to his father's duty at the Istanbul Medical Faculty. He studied the secondary and high schools in Galatasaray, one of the most established schools in Türkiye since the Ottoman Empire.

 

Sezer was an intellectual academic who attracted attention with his serious criticisms of western sociological schools in Turkish sociology, in the last quarter of the 20th century. However, it is difficult to say that his discourses and criticisms are effective in every part of the sociology community in Türkiye. In his lifetime, his discussions and thoughts were ignored, even without criticism, by those who were considered the stronghold of Western sociology and Marxist circles who opposed his views. His critical approach to Western sociology and his effort to build a national sociology aroused interest among conservative young intellectuals, young sociologist candidates and national leftist circles in Türkiye. In the following years, these circles, which adopted the discourse of "native (national) sociology" and their criticism of Western sociology, would this time criticize themselves for being speculative in the context of the universality of sociology and for not being able to build a sociological method.

In this article, we have aimed at an assessment of Sezer's understanding of sociology, starting from his academic background.

Keywords


  • Sezer, Baykan. “Baykan Sezer’in Biyografisiyle İlgili Sorulara Verdiği Cevaplar”, Sosyoloji Yıllığı Kitap-11: Baykan Sezer’e Armağan/Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi, Der., Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, İstanbul: Kızılelma Yayınları, 2004:23-30.

  • Sezer, Baykan. “Baykan Sezer’in Gökhan Köktürk’e Mektubu”, Sosyoloji Yıllığı Kitap-11: Baykan Sezer’e Armağan/Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi, Der., Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, İstanbul: Kızılelma Yayınları, 2004:31-35.

  • Berküren, Tahsin ve Aykut Kazancıgil. Galatasaray Lisesi Mezunları 1871-1996. İstanbul, 1997.

  • Coşkun, İsmail. “Sosyoloji Bölümünün Tarihine Dair”. 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 1991:21-22.

  • Eğribel, Ertan ve Ufuk Özcan. “Baykan Sezer Kaynakçası”. Türkiye Araştırmaları Literatürü Dergisi, 6,/11(2008): 611-632.

  • Eğribel, Ertan ve Ufuk Özcan. “Kronolojik Baykan Sezer Bibliyografyası”, Sosyoloji Yıllığı Kitap-11: Baykan Sezer’e Armağan/Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi, Der., Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, İstanbul: Kızılelma Yayınları, 2004:87-103.

  • Sezer, Baykan, Asya Tarihinde Su Boyu Ovaları ve Bozkır Uygarlıklar, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1979.

  • Sezer, Baykan, Toplum Farklılaşmaları ve Din Olayı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1981.

  • Sezer, Baykan, Sosyolojinin Ana Başlıkları", İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1985.

  • Sezer, Baykan, Türk Sosyolojisinin Ana Sorunları, İstanbul: Sümer Kitabevi Yayınları, 1988.

  • (2016-1), s.63-79.

  • Fethi Nas, Gece Kitaplığı, 2017, s.157-193.

  • Sezer, Baykan, "Ziya Gökalp Üzerine İki Değerlendirme", İstanbul: BYYO Yıllığı, 1988: 226-

  • Sezer, Baykan, “Türk Sosyologları ve Eserleri I", Sosyoloji Dergisi, 3.Dizi-1.Sayı (1989):1-96.

  • Sezer, Baykan, Doğu-Batı İlişkileri Açısından Batı Tarımı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1990.

  • Sezer, Baykan, “Çağdaşlaşma ve Batı Egemenliği", Yeni Toplum Dergisi, Sayı 1, Mayıs- Haziran, İstanbul, 1992, s.5-9.

  • Sezer, Baykan, "Kemal Tahir, Türk Sosyolojisi ve Doğu–Batı Çatışması", Röportaj, Dergah Dergisi, II/25 (1992):12-20.

  • Sezer, Baykan, “Bilim Sosyolojisi Ders Notları”, Sosyoloji Yıllığı Kitap 16: Bilim Sosyolojisi. (Salih Özbaran ve Zeki Arslan’a Saygı). Der., Ertan Eğribel-Ufuk Özcan. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007: 127-200.

  • Sezer, Baykan vd., “XX. Yüzyıl”, Sosyoloji Yıllığı Kitap 9:Baykan Sezer’e Selamlar, Der., Ertan - Eğribel-Ufuk Özcan. İstanbul:yy. 2002: 81-199.

  • Sezer, Baykan. Sosyolojide Yöntem Tartışmaları, İstanbul: Sümer Kitabevi Yayınları, 1993.

  • Sezer, Baykan. Batı Dünya Egemenliği ve Endüstri Devrimi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1997.

  • Sezer, Baykan. “Önsöz”, Sosyoloji Yıllığı 1: Hilmi Ziya Ülken'e Övgü. İ.Ü. Sosyoloji Araştırma Merkezi ve Genel Sosyoloji ve Metodoloji Anabilim Dalı, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1997, s.7-9.

  • Vergili, Ayhan, “Baykan Sezer’in Sosyolojisi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Yapı Sosyal Değişme ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2000.

  • Vergili, Ayhan, “Baykan Sezer Metinlerinde Emile Durkheim Eleştirileri”, Sosyoloji Konferansları, 53 (2016-1):63-79.

  • Yavuz, Hilmi, "Kemal Tahir ve Marksizm", Toplum ve Bilim, 2 (1997)

  • Yazoğlu, Cengiz ve Baykan Sezer, "Kemal Tahir Hakkında İncelemeler", Kemal Tahir Notlar, Haz. Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları, 1989.

  • Yıldırım, Yüksel. “Baykan Sezer Düşüncesinde Batılı Şemalar ve Toplum Tanımları”, Baykan Sezer’e Armağan: Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi (Sosyoloji Yıllığı 11). Haz., Ertan EğribelUfuk Özcan. İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, 2004.

  • Yıldırım, Yüksel, "Baykan Sezer Düşüncesinde Marksizm" Yüzyılın Sorunları ve Sosyoloji II, Editör: Fethi Nas, Gece Kitaplığı, 2017, s.157-193.

                                                                                                                                                                                                        
  • Article Statistics