Bu çalışma, Kemal Tahir’in Türkiye’nin sol entelektüel düşünce tarihinde oldukça özel bir yere sahip olduğu argümanını temellendirmek adına Marx’ın Doğu toplumlarının yapısını açıklamak için geliştirdiği Asya Tipi Üretim Tarzı teorisine ilişkin eleştirilerini konu almaktadır. Günümüzde, Asya Tipi Üretim Tarzı teorisine ilişkin birtakım temel varsayımların oryantalist bir bakış açısının ürünü olduğu görüşü bizzat Batılı ve Marxist akademisyenler tarafından da kabul edilmektedir. Bu nedenle Kemal Tahir’in Osmanlı-Türk toplum yapısı özelinde Asya Tipi Üretim Tarzı teorisine ilişkin eleştirileri Marxist oryantalizmin uluslararası bağlamda öncü bir eleştirisi olması bakımından fazlasıyla önemlidir. Bu yönüyle sosyalist bir entelektüel olarak Kemal Tahir’in düşünceleri sadece Osmanlı-Türk toplumunun tarihsel gerçeklerinin yeniden düşünülmesi için süregelen bir çağrı değil, aynı zamanda Türkiye’ye özgü Marxist dogmatizmin ender eleştirilerinden biridir.
This study focuses on Kemal Tahir's criticisms of the Asiatic Mode of Production theory developed by Marx to explain the structure of Eastern societies, in order to show that Kemal Tahir has a very special place in the history of left intellectual thought in Turkey. Nowadays, the view that some basic assumptions regarding the Asian Mode of Production theory are the product of an orientalist perspective is also accepted by Western and Marxist scholars. For this reason, Kemal Tahir's criticisms of the Asian Type of Production theory, in particular of the Ottoman-Turkish social structure, are very important in terms of being a pioneer criticism of Marxist orientalism in the international context. In this respect, as a socialist intellectual, Kemal Tahir's thoughts are not only an ongoing call for a rethinking of the historical realities of Ottoman-Turkish society, but also one of the rare criticisms of Marxist dogmatism peculiar to Turkey.
