Bu makale, dünya ve Türk edebiyatında gerçekçilik akımının doğuşunu, tarihsel gelişim özelliklerini, başlıca türlerini ve Kemal Tahir romanlarının gerçekçi roman geleneği içinde nasıl bir yerde konumlandırılabileceği sorusunu tartışmayı amaçlıyor. Dünya edebiyatında gerçekçilik 19. yüzyıl Avrupa’sında doğup gelişen bir estetik anlayışıdır. Bu estetik anlayışa bağlı edebi ürünler Batı dışı ülkelerde daha geç bir dönemde verilmeye başlanmıştır. Türkiye’de geleneksel edebiyat kalıplarının kırılmasında Batı etkili romantizmin olduğu kadar edebi gerçekçiliğin de belirli bir rolü bulunmaktadır. Bununla birlikte gerek dünyada gerekse Türkiye’de gerçekçi akıma mensup yazarlar birbirinden oldukça farklı edebi anlayışlara sahip olmuşlar, farklı edebi kriter ve yöntemlere bağlı ürünler vermişlerdir. Gerçekçi roman türüne ait başlıca klasik eserler eleştirel gerçekçilik, sosyal gerçekçilik ve sosyalist gerçekçilik yöntemlerini uygulamışlardır. Bununla birlikte gerçekçiliğin romantizm, sembolizm gibi farklı edebi geleneklerle iç içe geçtiği de görülmektedir. Ayrıca gerçekçiliğin fantastik gerçekçilik, yeni gerçekçilik gibi türleri de bulunmaktadır. Böylesine karmaşık bir taksonomi sorunu karşısında Türk edebiyatında önemli bir yeri olan Kemal Tahir’in; eserlerinde sosyal ve siyasal temaları eleştirel bir tarzda işleyen, kahramanlarını tarihsel kişilikler arasından seçen, tarihsel ve sosyolojik tahlillerde bulunan, diyaloglarını özgün bir sosyalizm anlayışıyla yoğuran, geleneksel halk edebiyatının olanaklarından yararlanmaktan da çekinmeyen bir romancı olduğu anlaşılmaktadır.
This article aims to discuss the birth of the realism movement in world and Turkish literature, its historical development characteristics, its main types and the question of how Kemal Tahir novels can be positioned within the tradition of realistic novels. Realism in world literature is an aesthetic understanding that was born and developed in 19th century Europe. Literary products related to this aesthetic understanding began to be given at a later period in non-Western countries. Literary realism, as well as Western-influenced romanticism, has a certain role in breaking the patterns of traditional literature in Turkey. However, both in the world and in Turkey, writers belonging to the realist movement had quite different literary understandings from each other and produced products based on different literary criteria and methods. The main classical works of the realistic novel genre applied the methods of critical realism, social realism and socialist realism. However, it is also seen that realism is intertwined with different literary traditions such as romanticism and symbolism. Besides, realistic literature consists of types like magical realism and neo-realism. Against such a complicated taxonomic issue, it is understood that Kemal Tahir, who has been an important role in Turkish literature, was a novelist that wrote social and political themes in a critical style, chose his heroes among historical figures, did historical and sociological analysis, combined his dialogues with a unique socialist insight and didn’t hesitate to benefit from the opportunities of traditional folk literature in his works.
