Türk düşünce tarihinde üzerine en çok araştırmalar yapılan isimlerden biri Ziya Gökalp’tır. Gökalp’ın en büyük eserlerinden biri de bize bıraktığı Türk sosyolojisidir. Türkiye’nin sahici sorunlarına uygulanabilir ve milli çözüm arayışında olan Gökalp, Türk toplumuna en uygun sosyoloji görüşünü Fransız sosyolog Emile Durkheim’da bulmuştur. O, aynı zamanda Türk milliyetçiliğinin kurucu, sembol isimlerinden biridir. Fransız ulus tanımından yola çıkarak, iradi unsurlara dayalı, Anadolu ile sınırlı bir millet inşasına yönelmiştir. Gökalp, Selanik’te bulunduğu esnada Yahudi asıllı Moiz Kohen’le tanışmıştır. Onun düşünce dünyasını önemli ölçüde etkileyen, Gökalp’ın yönlendirmesi ile Kohen, 1912yılında bir Fransız dergisinde “Türkler Milli Bir Ruh Arıyorlar” başlıklı bir makale yayınlamıştır. Bu makale kısa bir süre sonra da tercüme edilerek Türk milliyetçiliğinin en önemli yayın organı Türk Yurdu dergisinde yayınlanmıştır. Türk Ocağı ve Türk Yurdu dergisinin kurucuları arasında yer alan Gökalp, 1913 yılında aynı dergide “Türkleşmek, İslamlaşmak ve Muasırlaşmak” başlıklı makalesini kaleme almıştır. Bu çalışmada hemen aynı yıllarda yer alan ve Osmanlı-Türk toplumunun istikametini belirlemeye yönelik yazılan iki makale ve iki düşünürün düşünce dünyasının karşılaştırılması hedeflenmiştir. Bu sayede Türk uluslaşma sürecinin kırılma döneminden geçtiği yıllarda Tekinalp ile Gökalp arasındaki etkileşimin boyutları incelenmiştir. Bunun için de dönemin matbuatı incelenmiştir.
One of the most researched names in the history of Turkish thought is Ziya Gökalp. One of Gökalp's greatest works is the Turkish sociology he left us. Seeking applicable and national solutions to the real problems of Turkey, Gökalp found the most appropriate sociological view for Turkish society in the French sociologist Emile Durkheim. He is also one of the founding and symbolic figures of Turkish nationalism. Based on the French definition of the nation, Gökalp turned towards the construction of a nation based on voluntary elements and limited to Anatolia. During his stay in Thessaloniki, Gökalp met Moiz Kohen, who was of Jewish origin. With Gökalp's guidance, Kohen published an article titled “Turks Are Looking for a National Spirit” in a French magazine in 1912, which significantly influenced his world of thought. This article was soon translated and published in Türk Yurdu magazine, the most important organ of Turkish nationalism. Gökalp, who was one of the founders of the Türk Ocağı (Turkis Quarry) and Türk Yurdu magazine, wrote an article titled “Turkism, Panislamizm and Modernism” in the same magazine in 1913. In this study, it is aimed to compare two articles written in almost the same years and aimed at determining the direction of the Ottoman-Turkish society and the world of thought of two thinkers. In this way, the dimensions of the interaction between Tekinalp and Gökalp in the years when the Turkish nation-building process was going through a period of rupture are examined. For this purpose, the periodical press of the period was analyzed.
