Türk sosyolojisinin kurucusu sıfatıyla Türk düşüncesinde önemli bir yere sahip olan Ziya Gökalp, sosyolojik çözümlemelerinin yanında toplumsal temalara sahip oldukça kapsamlı bir şiir bütünlüğünün de sahibi olarak tebarüz eder. Gökalp, sancılı bir toplumsal geçiş ve değişim sürecine nitelikli bir sosyolojik reaksiyon göstermesine paralel olarak toplumsal yaşam için gerekli gördüğü iyileşmeleri ve yenilikleri, öğretici bir üslupla şiirsel ifadeye dökmüştür. Üst düzey bir aydın sorumluluğu ve ıstırabına sahip olduğu açıkça anlaşılan Gökalp, milli kültürel bir bilinç halinin gereği olarak, ahlaki bir yaşamı öneren sorumluluk, dürüstlük, çalışkanlık, dayanışma gibi erdemlerin temel alındığı şiirler yazmıştır. İyi insan olma idealini çeşitli biçimlerde tasvir eden bu şiirler, aynı zamanda çağdaş koşullarda inşa olması düşünülen yeni toplumsal durum için yüksek bir hassasiyetin işareti olarak da görülebilir. Bu çalışma, Gökalp’ın sosyolojisinin sanatsal bir ifadesi olarak görülmesi gereken şiirlerin, toplumsal yaşamı iyileştirmeye yönelik girişimler için üstün bir ilham kaynağı olduğunu öne sürmektedir.
Ziya Gökalp, who has an important place in Turkish thought as the founder of Turkish sociology, stands out as the owner of a comprehensive body of poetry with social themes in addition to his sociological analyses. In parallel with his qualified sociological reaction to a painful process of social transition and change, Gökalp put the improvements and innovations he deemed necessary for social life into poetic expression with an instructive style. Gökalp, who was clearly understood to have a high level of intellectual responsibility and suffering, wrote poems based on virtues such as responsibility, honesty, diligence and solidarity, which suggested a moral life as a requirement of national cultural consciousness. These poems, which depict the ideal of being a good person in various forms, can also be seen as a sign of a high sensitivity for the new social situation to be built in contemporary conditions. This study argues that the poems, which should be seen as an artistic expression of Gökalp's sociology, are an outstanding source of inspiration for attempts to improve social life.
