19. yüzyıl ulus-devletlerin en popüler ve işlevsel olduğu yüzyıl olmuştur. Ulus-devlet, devletin egemen olduğu topraklar üzerinde yaşayan insanlarda tarih, dil, vatan bilincini gerektirir. Bu bilinç de halkiyatın konusu olan kültürel unsurlarla oluşturulabilmiştir. Almanya’da Halkiyat’ın öncüsü olarak kabul edilen ünlü düşünür Herder’le birlikte, Alman uluslaşmasını sağlayacak folklor ürünleri toplanmaya başlanmıştır. 19. yüzyılda, dağınık Alman Prensliklerini birleştirmek için Nibelungen Destanı, Grim Kardeş Masalları gibi folklorik unsurlar üzerinden bir Alman ruhu yaratılmak istenmiştir. Herder’in başlattığı “Halka Doğru” hareketi 19. yüzyıl boyunca Arnavutluk, Sırbistan, Macaristan gibi ülkelere de yayılmış ve buralarda milliyetçiliklerin doğmasına zemin hazırlamıştır. Almanya’da Herder’in, İtalya’da Vico’nun oynadığı rolü ülkemizde Gökalp oynamıştır. Gökalp, milli bir kültürün ancak halk kültürü üzerine inşa edileceğine olan inancı gereği öğrencilerini milli kültürü inşa etmek için folklor araştırmalarına yönlendirmiştir. O sadece ülkemizde sosyolojiyi kurmakla kalmamış, aynı zamanda gerek akademide gerekse akademi dışında Türk düşünce geleneğini şekillendirmiştir. Gökalp, halkbilimini Türkiye’de ilk örgütleyen ve başlatan kişidir. Kavram, halkbilimden gelir. “Halka doğru” kavramını Gökalp Herder’den alır. Gökalp, halkbilimini örgütleyen kişidir.
The 19th century was the most prominent and functional era for nation-states. Nation-states necessitate a sense of history, language, and homeland consciousness among the people living within the territories under the state’s sovereignty. This consciousness was cultivated through cultural elements that fall within the scope of folklore studies. In Germany, with the contributions of the renowned thinker Herder, considered the pioneer of folklore studies, efforts to collect folklore products that would facilitate German nation-building began. In the 19th century, folkloric elements such as the Nibelungenlied and the Grimm Brothers’ Fairy Tales were utilized to create a German spirit, aimed at uniting the fragmented German principalities. The “Back to the People” movement initiated by Herder spread throughout the 19th century to countries such as Albania, Serbia, and Hungary, laying the groundwork for the emergence of nationalisms in these regions. In Turkey, Gökalp assumed a role similar to that of Herder in Germany and Vico in Italy. Gökalp, driven by the belief that a national culture could only be built upon folk culture, directed his students toward folklore research to construct national culture. He not only established sociology in Turkey but also shaped the Turkish intellectual tradition, both within and beyond academia. Gökalp was the first to organize and initiate folklore studies in Turkey. The term “back to the people” originates from folklore studies, and Gökalp adopted this concept directly from Herder. Gökalp thus stands as the founding figure of folklore studies in Turkey.
