EMEK REJİMİNİN NEOLİBERAL DÖNÜŞÜMÜ VE KORONAVİRÜS SALGINI DÖNEMİNDE YOĞUNLAŞAN SERMAYE TAHAKKÜMÜ

Author :  

Year-Number: 2019-2020-18-19
Language : null
Konu : Sosyoloji

Abstract

Koronavirüs salgını, ölümcül ve bulaşıcı bir hastalık olmasının yanı sıra ciddi bir toplumsal, ekonomik ve siyasi sorun haline gelmiştir. Türkiye’de, hükümetin 17 yıllık güvencesiz ve esnek çalışma politikaları işçi hareketinin uzun süredir devam eden zayıflığı sayesinde salgın döneminde de devam etmektedir. Bu makalede, Türkiye'de emek rejiminin neoliberal dönüşümü anlatılmaktadır ve salgın dönemi emek karşıtı politikaların bu dönüşümün bir devamı olduğu gösterilmektedir.

Keywords

Abstract

The coronavirus pandemic has become a serious social, economic and political problem as well as being an infectious and fatal disease. In Turkey, the government's 17-year precarious and flexible work policies also continue during the pandemic period, thanks to the long-standing weakness of the workers’ movement. This article discusses the neoliberal transformation of the labour regime in Turkey and demonstrates that anti-labour policies during the pandemic period are a continuation of this transformation.

Keywords


  • AÇSHB. (2020). “Kamu Görevlileri Sendika Üye Sayıları Hakkında Tebliğler”. https:// www.ailevecalisma.gov.tr/ Erişim Tarihi: 25.06.2020

  • Akçay, Ü. (2020). “İktidarın anahtarı düşük faiz”. https://www.gazeteduvar.com.tr/ya- zarlar/2018/10/18/iktidarin-anahtari-dusuk-faiz/ Erişim Tarihi: 22.06.2020

  • Aksu, B. (2017). “Sendikacı değil mafya, aidat değil haraç”. http://umutsen.org/index. php/sendikaci-degil-mafya-aidat-degil-harac-basaran-aksu/ Erişim Tarihi: 25.06.2020

  • Arslan, B. (2019). “Ortanca ücrette yüzde 71 oranı ile OECD ikincisiyiz”. https://www. dunya.com/kose-yazisi/ortanca-ucrette-yuzde-71-orani-ile-oecd-ikincisiyiz/459383 Erişim Tarihi: 22.06.2020 Artı Gerçek. (2020). “Soma’da maden işçilerine verilen tazminat sözü yine unutuldu”. ht- tps://artigercek.com/haberler/soma-da-maden-iscilerine-verilen-tazminat-sozu-yine-unutuldu Erişim Tarihi: 25.06.2020 Bağımsız Sosyal Bilimciler. (2015). AKP’li Yıllarda Emeğin Durumu. İstanbul: Yordam Kitap. BBC. (2020). “Koronavirüs: Meslek örgütlerinden 'Covid-19 meslek hastalığı ve iş kazası sayılsın' çağrısı”. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-52817389 Erişim

  • Tarihi: 26.06.2020

  • Birdal, M. (2017). “AKP’nin işsizlik karnesi”. https://www.evrensel.net/yazi/79703/ akpnin-issizlik-karnesi Erişim Tarihi: 22.06.2020

  • Birgün. (2019). “Tek kazanan patron”. https://www.birgun.net/haber/tek-kazanan-pat- ron-282040 Erişim Tarihi: 24.06.2020

  • Birgün. (2020a). “‘İşten çıkarma yasaklanıyor’ aldatmacası: İşten çıkarmanın cezası sadece 2 bin 945 TL!” https://www.birgun.net/haber/isten-cikarma-yasaklaniyor-aldatmacasi-isten-cikarmanin-cezasi-sadece-2-bin-945-tl-296535 Erişim Tarihi: 26.06.2020

  • Birgün. (2020b). “Ülker’de çarklar dönüyor, işçiler ölüyor!”. https://www.birgun.net/ha- ber/ulker-de-carklar-donuyor-isciler-oluyor-299599 Erişim tarihi: 27.06.2020

  • Birgün. (2020c). “Mesafesiz sömürü”. https://www.birgun.net/haber/mesafesiz-somu- ru-303419 Erişim tarihi: 27.06.2020

  • Çelik, A. (2003). “Yeni İş Yasasının Anlamı”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 48, 41-72.

  • Çelik, A. (2015). “Akp döneminde sendikal haklar: sendikasız-grevsiz kaynaşmış bir kit- leyiz!”. Koray M. ve Çelik A. (Der.), Himmet Fıtrat Piyasa (s. 157-194). İstanbul: İletişim

  • Çelik, A. (2019). “Teşvikler iş yaratmıyor işe yaramıyor”. https://www.birgun.net/ha- ber/tesvikler-is-yaratmiyor-ise-yaramiyor-250975 Erişim Tarihi: 23.06.2020

  • Çelik, A. (2020). “Sendikalaşma ve toplu pazarlıkta ürkütücü tablo: Özel sektörün yüzde 94’ünde sendika yok”. https://www.birgun.net/haber/sendikalasma-ve-toplu-pazarlikta-urkutucu-tablo-ozel-sektorun-yuzde-94-unde-sendika-yok-287312 Erişim Tarihi: 25.06.2020

  • DİSK. (2016a). “DİSK Raporu”. http://disk.org.tr/wp-content/uploads/2016/07/6715_ AYM_DiSK_RAPORU.pdf Erişim Tarihi: 21.06.2020

  • DİSK. (2016b). “Konfederasyonumuzun uzaktan çalışma ve özel istihdam büroları- na mesleki anlamda geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilmesi hakkındaki görüşleri”. http://disk.org.tr/2016/01/konfederasyonumuzun-uzaktan-calisma-ve-ozel-istihdam-burolarina-mesleki-anlamda-gecici-is-iliskisi-kurma-yetkisi-verilmesi-hakkindaki-gorusleri/ Erişim Tarihi: 21.06.2020

  • DİSK. (2017). “OHAL grev yasaklama bahanesi haline gelmiştir, kaldırılmalıdır!”. http:// disk.org.tr/2017/07/ohal-grev-yasaklama-bahanesi-haline-gelmistir-kaldirilmalidir/ Erişim Tarihi: 25.06.2020

  • DİSK-AR. (2017). Türkiye İşçi Sınıfı Gerçeği. İstanbul: DİSK Yayınları.

  • DİSK-AR. (2019a). Emek Araştırmaları 2016-2019. İstanbul: DİSK Yayınları.

  • DİSK-AR. (2019b). “Sendikalaşma Araştırması”. http://disk.org.tr/wp-content/uploa- ds/2019/02/Sendikalasma-Arastirmasi.pdf Erişim Tarihi: 25.06.2020

  • DİSK-AR. (2020a). “İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu”. http://disk.org.tr/ wp-content/uploads/2020/06/Haziran-2020-Is%CC%A7sizlik-Istihdam-Raporu-Revize.pdf Erişim Tarihi: 26.06.2020

  • DİSK-AR. (2020b). “Covid-19 DİSK Raporu 3”. http://disk.org.tr/wp-content/uplo- ads/2020/04/Covid-19-DISK-Durum-Raporu-3-27-Nisan-2020.pdf Erişim Tarihi:

  • Duvar. (2020). “Atalay: Hiçbir gerekçeyle işçi çıkarılmamalı”. https://www.gazeteduvar. com.tr/ekonomi/2020/04/09/atalay-hicbir-gerekceyle-isci-cikarilmamali/ Erişim

  • Dünya. (2020). “ABD huzursuz: Salgın, işsizlik şimdi de kitlesel gösteriler”. https://www. dunya.com/dunya/abd-huzursuz-salgin-issizlik-simdi-de-kitlesel-gosteriler-haberi-471601 Erişim Tarihi: 07.06.2020

  • Evrensel. (2019). “Kısa çalışma ödeneği: Patrona kolaylık işçiye hak kaybı”. https://www. evrensel.net/haber/371271/kisa-calisma-odenegi-patrona-kolaylik-isciye-hak-kaybi

  • Evrensel. (2020a). “Lübnan’da gösteriler yeniden alevlendi: Koronavirüs değil yoksul- luk!”. https://www.evrensel.net/haber/403290/lubnanda-gosteriler-yeniden-alevlendi-koronavirus-degil-yoksulluk Erişim Tarihi: 07.06.2020

  • Evrensel. (2020b). “Elazığ'da Yıldızlar SSS Holdinge bağlı bakır işletmesinde 130 işçi iş- ten atıldı”. https://www.evrensel.net/haber/407307/elazigda-yildizlar-sss-holdinge-bagli-bakir-isletmesinde-130-isci-isten-atildi Erişim Tarihi: 26.06.2020

  • Evrensel. (2020c). “Sokağa çıkmanın yasak olduğu günler için telafi çalışma yaptırılacak”. https://www.evrensel.net/haber/402620/sokaga-cikmanin-yasak-oldugu-gunler-icin-telafi-calisma-yaptirilacak Erişim Tarihi: 26.06.2020

  • Evrensel. (2020d). “Sokağa çıkma yasağına rağmen Gebze’de 1264 fabrika ve işyerine çalışma izni verildi”. https://www.evrensel.net/haber/404978/sokaga-cikma-yasagina-ragmen-gebzede-1264-fabrika-ve-isyerine-calisma-izni-verildi Erişim Tarihi: 26.06.2020

  • Evrensel. (2020e). “Kocaeli Valiliği, tepkiler üzerine "İş bırakma yasağı sehven yazıldı" dedi”. https://www.evrensel.net/haber/401191/kocaeli-valiligi-tepkiler-uzerine-is-birakma-yasagi-sehven-yazildi-dedi Erişim Tarihi: 26.06.2020

  • Evrensel. (2020f). “2 işçi Kovid-19'dan ölmüştü! İK Müdürü: Fabrikayı kapatmak istedik, doğ- ru bulmadılar”. https://www.evrensel.net/haber/406801/2-isci-kovid-19dan-olmustu-ik-muduru-fabrikayi-kapatmak-istedik-dogru-bulmadilar Erişim tarihi: 27.06.2020

  • Evrensel. (2020g). “İzole üretim üsleri ve elektronik kelepçe: "Patron babalar" prangalı çalışma istiyor”. https://www.evrensel.net/haber/404972/izole-uretim-usleri-ve-elektronik-kelepce-patron-babalar-prangali-calisma-istiyor Erişim tarihi: 27.06.2020

  • Genel-İş. (2015) “Temel İşgücü İstatistiklerine Göre Türkiye'de İşçilerin %12,2'si Taşeron İşçi”. https://www.genel-is.org.tr/temel-isgucu-istatistiklerine-gore-turkiyede-iscilerin-122si-taseron-isci,2,11076#.XvJn8pozbIU Erişim Tarihi: 21.06.2020

  • Güney, M. (2019). “İnşaata dayalı büyüme modeli ve servet dağılımı adaletsizliği”. ht- tps://www.gazeteduvar.com.tr/forum/2019/11/19/insaata-dayali-buyume-modeli-ve-servet-dagilimi-adaletsizligi/ Erişim Tarihi: 23.06.2020 Hacısalihoğlu, E. (2014). Türkiye'de İşçi Sınıfı Haritasında Güvencesizlik Deneyimleri. Ankara: Ankara Üniversitesi. Hürriyet. (2017). “12 milyon çalışanın maaşı 3 bin TL’nin altında, yüzde 40 asgari ücretli”. https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/12-milyon-calisanin-maasi-3-bin-tlnin-altinda-yuzde-40-asgari-ucretli-40680624 Erişim Tarihi: 21.06.2020 IMF. (2020). “World Economic Outlook Uptade June 2020 ”. https://www.imf.org/~/ media/Files/Publications/WEO/2020/Update/June/English/WEOENG202006.ashx?la=en Erişim Tarihi: 26.06.2020 İSİG Meclisi. (2020). “İş Cinayeti Raporları”. http://isigmeclisi.org/ Erişim Tarihi: İş Kanunu. (2003). Kanun Numarası : 4857. Kabul Tarihi : 22/5/2003. Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 10/6/2003, Sayı: 25134. İŞKUR. (2020). “İşsizlik Sigortası Fonu Bülteni Mayıs 2020”. https://media.iskur.gov. tr/38795/05_mayis-2020-bulten.pdf Erişim Tarihi: 26.06.2020 KESK. (2017). “Taşeron Sorununa Yarım Yamalak Değil, Tam Çözüm İçin”. https://kesk. org.tr/2017/12/06/taseron-sorununa-yarim-yamalak-degil-tam-cozum-icin/ Erişim KESK. (2018). “2018 yılı Küresel Haklar Endeksi’ne Göre Türkiye 2018’de İşçi Hakları Açısından En Kötü 10 Ülke Arasında!”. https://kesk.org.tr/2018/06/11/2018-yili-kuresel-haklar-endeksine-gore-turkiye-2018de-isci-haklari-acisindan-en-kotu-10-ulke-arasinda/ Erişim Tarihi: 25.06.2020 KESK. (2019). “2020 -2021 V.Dönem Toplu Sözleşme Taleplerimiz! İnsanca Yaşam-Güvenceli İş- Güvenli Gelecek İçin Teklifimiz!” https://kesk.org.tr/2019/07/23/2020-2021-v-donem-toplu-sozlesme-taleplerimiz-insanca-yasam-guvenceli-is-guvenli-gelecek-icin-teklifimiz/ Erişim Tarihi: 19.06.2020 Koç, Y. (2015). “Maden-İş yöneticilerinin aylıkları”. https://www.aydinlik.com.tr/maden-is-yoneticilerinin-ayliklari Erişim Tarihi: 25.06.2020 Kutlu, D. (2014). Türkiye'de Sosyal Yardım Rejiminin Oluşumu. Ankara: Ankara Üniversitesi. Marx, K. (2007). Kapital Cilt:1. Ankara: Sol Yayınları. MMO. (2020a). “Sanayinin Sorunları ve Analizleri (58)”. https://www.mmo.org.tr/sites/ default/files/yayin_dosyalar/sanayianalizleri_58.pdf Erişim Tarihi: 26.06.2020 MMO. (2020b). “Sanayinin Sorunları ve Analizleri (60)”. https://www.mmo.org.tr/sites/ default/files/yayin_dosyalar/duzeltilmissanayi%20analizleri%2060.pdf Erişim Tarihi: 26.06.2020 Nakliyat-İş. (2020). “400 İşçinin Çalıştığı Eskişehir Sarp Havacılık Lojistik’de 3. Dönem Toplu İş Sözleşmesini İmzaladık”. http://nakliyatis.org/400-iscinin-calistigi-eskisehir-sarp-havacilik-lojistikde-3-donem-toplu-is-sozlesmesini-imzaladik.html Erişim OECD. (2020a). “Average usual weekly hours worked on the main job”. https://stats. oecd.org/ Erişim Tarihi: 21.06.2020

  • OECD. (2020c). “Social spending”. https://data.oecd.org/socialexp/social-spending.htm

  • Özveri, M. (2015). “Ak Parti Döneminde İş Hukukunda Güvencesizliğin Kurumsallaş- ması”. Koray M. ve Çelik A. (Der.), Himmet Fıtrat Piyasa (s. 125-156). İstanbul: İletişim

  • Petrol-İş. (2016). Petrol-İş Sendikası’nın Örgütlü Olduğu İşyerlerinde Özelleştirme ve İstihdam. İstanbul: Petrol-İş Arşivi.

  • Savaş, A. (2020). “Kıdem tazminatında kırmızı çizgilerin belirli süreli sözleşme ile im- tihanı”. https://sol.org.tr/yazar/kidem-tazminatinda-kirmizi-cizgilerin-belirli-sureli-sozlesme-ile-imtihani-7973 Erişim tarihi: 27.06.2020

  • Sosyal Haklar Derneği. (2019). “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Raporu”. https://sosyalhak- lardernegi.org/shd-isci-sagligi-ve-is-guvenligi-raporu-gozden-gecirilmis-2019/#_ Toc536279461 Erişim Tarihi: 24.06.2020

  • Türk Sosyal Bilimler Derneği. (2016). “Soma Maden Faciası Raporu”. http://tsbd.org.tr/ wp-content/uploads/2017/01/somaraporu11Nisan.pdf Erişim Tarihi: 24.06.2020

  • Türkmen, N. (2012). Eylemden Öğrenmek TEKEL Direnişi ve Sınıf Bilinci. İstanbul: İletişim

  • Vatan. (2019). “İşçi alacaklarında zamanaşımı süreleri”. http://www.gazetevatan.com/ isci-alacaklarinda-zamanasimi--1279533-calisan-haklari/ Erişim Tarihi: 24.06.2020

  • WHO. (2020). “Situation Report - 159”. https://www.who.int/docs/default-source/co- ronaviruse/situation-reports/20200627-covid-19-sitrep-159.pdf?sfvrsn=93e027f6_2

  • Yeldan, E. (2020). “İşsizlik, 2019”. https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/erinc-yel- dan/issizlik-2019-1729292 Erişim Tarihi: 22.06.2020

  • Yeni Yaşam. (2020). “Yasak deyip kandırıyorlar”. http://yeniyasamgazetesi1.com/ya- sak-deyip-kandiriyorlar/ Erişim Tarihi: 26.06.2020

                                                                                                                                                                                                        
  • Article Statistics