Ziya Gökalp Türk toplumunun İmparatorluk tipi devlet/toplum yapısından ulus devlet-millet tipi toplum yapısına geçişinin fikri zeminini sağlayan bir sosyal aktör, bir büyük insandır. 110 yıl sonra Türkiye’de sosyolojinin ekolleşmesi sürecine baktığımızda İstanbul Üniversitesi içerisinde Ziya Gökalp’ın görüşlerinden iki sosyoloji ekolünün geliştiği görülür. Kendisinden sonra gelen hemen her Türk sosyoloğu Gökalp’a atıfta bulunmuş; özellikle İstanbul ekolüne mensup olan Ziyaeddin F. Fındıkoğlu, Hilmi Z. Ülken, Orhan Türkdoğan, İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, Mehmet Emin Erişirgil vb. sosyologlar da Gökalp hakkında birer kitap yazmışlardır. Bu çalışmada vefatının 100. yılında Ziya Gökalp’ı, vefatının 50. yılında Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nu fikirleriyle anmak amacıyla Ziyaeddin F. Fındıkoğlu’nun Gökalp üzerine görüşleri ele alınıp incelenecektir. Fındıkoğlu’na göre, Ziya Gökalp okulu çeşitli sosyolojik kurumlara göre kollara ve dallara ayrılan bir sosyoloji çığırıdır. O, Ziya Gökalp’ın hayatında ve vefatından sonra bu dallarda çalışanları tanıtmayı kültür tarihçilerimizin görevi olarak görür.
Ziya Gökalp is a prominent figure and a social actor who laid the intellectual foundation for the transition of Turkish society from an imperial state/society structure to a nation-state and national society structure. When we examine the process of institutionalization of sociology in Turkey 110 years later, it is evident that two sociological schools emerged within Istanbul University based on Ziya Gökalp’s ideas. Almost every Turkish sociologist following him has referenced Gökalp; in particular, sociologists affiliated with the Istanbul school—such as Ziyaeddin F. Fındıkoğlu, Hilmi Z. Ülken, Orhan Türkdoğan, İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, Mehmet Emin Erişirgil, and others—have written books about Gökalp. In this study, on the 100th anniversary of Ziya Gökalp’s passing and the 50th anniversary of Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’s passing, Fındıkoğlu’s views on Gökalp will be examined and analyzed to commemorate their ideas. According to Fındıkoğlu, the Ziya Gökalp school is a sociological movement that branches out into various subfields and disciplines according to different sociological institutions. He considers it the duty of cultural historians to introduce those who have contributed to these branches during and after Ziya Gökalp’s lifetime.
